Mái Tóc

Có nhiều quyết định tưởng dễ nhưng khó vô cùng. Cắt hay không cắt tóc.
Mái tóc tôi có từ ngày còn con gái, đến mãi bây giờ. Người ta thi vị hóa mái tóc trong nhạc, trong thơ. Với tôi tóc là bạn, là một phần thân thể cha mẹ cho tôi và tôi qúy nó.

Tôi còn giữ tấm hình thẻ học sinh năm học lớp nhất. Tóc tôi dài hơn vai một chút, đường ngôi chẻ giữa. Tấm hình năm học xong trung học, đi thi tú tài, mái tóc dài hơn thắt lưng vẫn đường ngôi chẻ giữa.
Nhớ ngày còn học tiểu học, một lần tôi bị lây chấy (chí), cảm giác ngứa ngáy sau khi chơi nhảy dây, chân tóc ướt mồ hôi đến bây giờ tôi vẫn còn nhớ và ghê ghê sống lưng. Lần ấy khi me tôi biết tóc tôi bị chấy, bà dùng lược dầy, bắt tôi cúi đầu xuống tờ giấy trắng, để bà chải cho tôi. Mấy con chấy đực màu đen, mập máu, bị bà dùng móng tay cái, dí xẹp giết chết, trên tờ giấy, chấy cái nhỏ hơn màu xám, có mấy con chí mén mới nở nhỏ như đầu tăm màu trắng, me tôi bảo:"nó nhỏ nhưng cắn đau phải biết"

Vừa chải đầu bằng lược dầy, vừa phải tước những cái trứng "chắc" chưa nở bám trên tóc mỗi ngày cho tôi chưa đủ, bà còn phải nướng trái bồ kết, nấu nước và gội đầu cho tôi nữa. Me tôi còn vắt vào thau nước sau cùng vài giọt chanh, bà bảo :"chanh làm cho mướt tóc". Kể từ ngày ấy, mái tóc tôi được gội bằng bồ kết. Đến năm mười hai tuổi, tôi đã tự nấu bồ kết, và gội tóc lấy một mình.
Trái bồ kết, có người gọi là chùm kết, hình dạng như trái điệp tây, dài khỏang gang tay. Khi trái khô trở thành màu đen, đem nướng vừa đủ để tươm nhưa bóng, lấy hột ra bẻ nhỏ, thả vào nước đem nấu. Sau khi sôi khỏang mươi phút, màu nước trong chuyển thành mầu nâu sóng sánh. Mùi thơm của bồ kết sau khi nướng, quyện bốc theo hơi nước thanh thanh. Lọc nước sang chậu, pha thêm nước lạnh để nước ấm lại, là gội tóc được. Có lần bận học quên gội đầu,tôi để nước bồ kết qua một đêm, bị me tôi mắng :"để nước thiu mới gội còn gì là hương bồ kết"
Tôi nhớ cái thau đồng dùng riêng để gội đầu, vành chậu có chạm hình kỷ hà. Mỗi khi cúi xuống cho mái tóc chảy dài vào chậu, tôi thấy lấp lánh chính khuôn mặt tôi.
Mua bồ kết dễ lắm, trong tiệm chạp phô nào cũng có bán.Ngày còn dùng than nấu cơm, thường thì sau khi làm cơm trưa xong, tôi đặt nồi bồ kết lên cái bếp còn than dư, cứ để đấy. Than vừa tàn là bồ kết đủ cho hết tinh túy của nó hòa vào nước. Cơm nước dọn dẹp xong, cả nhà đi nghỉ là giờ tôi gội đầu. Giờ ấy nắng rất hanh, gió rất vừa, để hong khô mái tóc dầy của tôi. Tôi không biết vì gội đầu bằng bồ kết mà tóc tôi dày hay vì tôi giống bên nội. Bà nội, bác, bố, chú, cô tôi, ai cũng có mái tóc dầy, nhất là bác gái của tôi, tóc đã dầy còn chảy dài xuống tận gót chân. Gội đầu xong bác phải đứng lên cái ghế đẩu cao để chải tóc. Bố tôi hay xin tóc rối của bác để đánh gió. Tôi nhớ có lần tôi than đau đầu, bố tôi lấy gừng giã nhỏ trong cái chén sành, vắt vào ít chanh, đổ vào tị rượu trắng, xong xuôi ông lấy nùi tóc rối vo tròn khỏang qủa chanh, nhúng vào dung dịch ấy, day vào hai bên thái dương và xoa dọc hai bên sống lưng cho tôi. Bác thích nghịch tóc của tôi lắm. Mỗi khi bác đến chơi, thế nào tôi cũng tìm dịp mon men lại gần bác, để bác vừa nói chuyện với mẹ, vừa chải đầu kết bính tóc cho tôi. Bác kết được bính năm, thay vì bính ba như tôi thường kết lấy một mình. Bác vấn tóc trần khéo khéo là, mỗi khi bác vấn tóc, tôi chống cầm ngắm bác mải mê. Bác nghiêng đầu sang phải, dùng lược chải hết tóc sang một bên vai.Bác có một đọan dây vải màu đen dùng để cột bó tóc lại, trên vành tai,sau đó bác xoắn đều tóc và vấn tròn lên đầu. Vòng thứ nhất tròn trĩnh quanh đầu, vòng thứ hai mỏng hơn nằm bên trong được gài khéo léo bằng vài cái kim gút, đọan đuôi tóc dư bác khéo léo nhấc vòng tóc lên để nó thò ra khỏi vành, như cái đuôi gà.
Bà tôi không vấn tóc trần, mà vấn bằng khăn nhung. Cùng một điệu bộ như thế, nhưng sau khi bó tóc bằng dây vải, bà dùng một miếng nhung đen ngang bằng một gang tay, dài non một thước, bọc tóc lại, dùng kim gút gài mối khăn vào tóc, sau đó khéo léo gói hết tóc vào khăn, bà cần khỏang bốn cái kim để gài cách khỏang tóc vào khăn, sau đó quấn tròn lên đầu. Bà ngọai tóc ít nên bà phải dùng thêm một cái độn tóc, may bằng vải đường kính khỏang 3 cm, dồn vải vụn vào, sau đó dùng dây vải quấn tóc chung cái độn, và sau cùng vấn khăn. Bác tôi hay bảo : "cháu nuôi tóc cho dài rồi bác bảo cho vấn tóc, tóc cháu mà vấn đẹp lắm, mày có những hai cái đuôi rùa con ạ ".
Đuôi rùa bác bảo là những ngọn tóc măng mọc ngay đằng sau ót, người ta hay nhìn tóc con nít có đuôi rùa sau ót hay không mà đóan nó có nhiều anh chị hay không. Nghe bác nói tôi có hai cái đuôi rùa, tôi hỏi
:" ở đâu cái nữa hả bác?"
Bác chỉ ngay giữa trán của tôi, nếu vuốt hết tóc ra sau sẽ thấy chân tóc vẽ thành cái góc của hình trái tim. Tôi thích lắm, vì các cô đào cải lương hay vẽ thêm thật đậm cái đuôi rùa ấy.

Nỗi ham muốn được vấn tóc khiến tôi chiều chuộng mái tóc của tôi hết mực. Ai chỉ cách gì để tóc dài nhanh như : mỗi đêm phải chải tóc nhẹ nhàng, mỗi tháng phải dùng kéo nhấp đầu ngọn tóc, tôi đều làm theo cả.
Đến mùa Hè nóng nực, nghe mẹ bảo phải cắt bớt tóc là tôi sợ lắm, luôn đi trốn.Mẹ bảo
:"Không cắt phải buộc tóc cho cao"
Hứa với mẹ,nhưng mẹ vừa xoay đi là tôi lại tháo sợi thun vứt đi, tôi thích cảm giác tóc vướng vào mặt khi chơi nhảy dây, nhảy lò cò.

Đi học lớp hè với cô giáo Trinh người Nam, dưới căn nhà mái tôn, cả thầy lẫn trò đều thấy nóng, cô bảo tôi cột tóc lên cao, tôi nghe lời cô giáo nhưng không vui. Đằng sau lưng tôi có mấy tên con trai, tụi nó hay lén bứt tóc tôi để đá dế, tụi nó rình cô giáo đang giảng bài bứt đại,tôi giật mình la lên. Cô giáo bắt tên giựt tóc tôi qùi trên vỏ mít. Nó giận tôi không cho tôi xem tóan đố nữa. Sau này khi nó xin là tôi tự bứt một sợi tóc cho nó ngay và giao hẹn nó phải cho tôi xem đáp số của những tóan đố.
Tôi ghét trò đá dế mà tôi phải cho nó tóc của tôi vì tôi nghĩ đến những bài tóan khó. Tôi tội nghiệp con dế lửa có cái cánh màu vàng, bị cột vào sợi tóc, xoay vù vù cho chóng mặt trước khi thả vào đấu trường "đá lộn".
Đấu trường là cái hộp nhỏ bằng giấy bồi, hay sang hơn là cái hộp thiếc dùng đựng bánh quy hay bánh trung thu, bỏ một lớp cát mỏng, vài nhánh cỏ. Hai con dế cụng đầu vào nhau, con nào chạy vòng vòng sát thành hộp, không cụng đầu vào con kia nữa là thua. Thằng có con dế thua, nắm râu con dế lên thổi phù phù, hay dùng tóc của tôi đụng vào râu của con dế để con dế chịu nhào vào đá lại. Chỉ có thế mà có khi mấy đ1003